Vanaf januari volgend jaar zijn ook Euro-5 diesels, Euro-2 benzinevoertuigen en Euro-3 motorfietsen niet meer welkom in het Brussels Gewest. Een analyse van het Belgische voertuigpark die mobiliteitsorganisatie Touring maakt aan de hand van de officiële voertuigparkgegevens van FEBIAC, leert dat er vandaag nog meer dan 600.000 auto’s in België staan ingeschreven die op 1 januari 2025 het recht verliezen om in Brussel te rijden. Meer nog, ruim een kwart van de dieselvoertuigen van Brusselse eigenaars – meer dan 33.000 dieselauto’s in totaal – beantwoordt niet aan de vereiste norm. Op geen enkele manier zullen de eigenaars van deze voertuigen nog de kans hebben om tijdig over te stappen op een jonger en schoner voertuig.
Kroniek van een aangekondigd probleem
Touring wierp het eerder dit jaar al op in een persbericht: begin dit jaar telde ons Belgische voertuigpark 700.000 ingeschreven auto’s (en ook nog 150.000 bestelwagens) die vanaf 2025 niet meer zouden beantwoorden aan de LEZ-regels in Brussel. Daarbij meer dan 30.000 auto’s die in Brussel zelf stonden ingeschreven.
Touring maakte de beleidsvoerders in Brussel duidelijk dat dit feit niet onder de mat geveegd mocht worden. De sterke vertraging van de private automarkt de voorbije jaren, de hoge druk op de koopkracht van gezinnen, de hoge aankoopprijs van elektrische auto’s: het was al heel duidelijk dat zeer veel gezinnen niet de praktische en financiële mogelijkheid hadden of hebben om hun auto nog voor het einde van het jaar te vervangen door een jonger en schoner exemplaar.
Vandaag is die verwachting realiteit geworden. Zes maanden na de vorige telling – en zes maanden voor de geplande verstrenging – blijft het aantal niet-conforme voertuigen bijzonder hoog. Alleen al van de Euro-5 dieselwagens staan er op dit ogenblik nog steeds meer dan 600.000 in ons land geregistreerd, waarvan ruim 33.000 toebehoren aan Brusselse eigenaars. Daarnaast is er nog een kleiner aantal Euro-2 benzinewagens (ruim 50.000 eenheden) en heel wat motorfietsen die de nieuwe norm niet halen.
Het is duidelijk: de LEZ-klokt tikt op dit ogenblik veel sneller dan dat het voertuigpark vernieuwt.
Mijnheer de minister, er is wel wat gebeurd sinds 2018…
Hoewel de bezorgdheid die Touring uitte op veel begrip kon rekenen, reageerde uittredend Brussels minister van leefmilieu Alain Marron als van een wesp gestoken. De kalender van de LEZ was al in 2018 vastgelegd, en het zou van slecht bestuur getuigen om die nu nog te gaan aanpassen. Mensen zouden zich daardoor bedrogen voelen, zo betoogde hij.
Mogelijks is de betrokken minister volstrekt immuun geweest voor de economische gevolgen van de COVID-pandemie, voor de sterk gestegen prijzen van nieuwe en tweedehandse auto’s en voor de zware druk op de koopkracht van gezinnen. Wij wensen hem dat alvast toe, maar het neemt niet weg dat de realiteit van veel Brusselaars en pendelaars volstrekt anders is.
De economische schok die onze wereld heeft doorgemaakt, is in onze ogen een meer dan voldoende reden om ten minste op een ernstige manier te evalueren of de verstrenging op het juiste moment komt, haalbaar is, en het evenwicht bewaart tussen ecologische winst enerzijds en economische kost anderzijds. Misschien is het wel beter en efficiënter om nog even te wachten tot meer betaalbare elektrische auto’s beschikbaar worden, zowel nieuw als tweedehands.
En het leefmilieu dan?
Lage-emissiezones hebben een positief effect op de luchtkwaliteit, dat klopt. Zeker bij de initiële invoering ervan toen de oudste en meest vervuilende wagens werden gebannen, bijvoorbeeld de dieselwagens zonder roetfilter. Maar gaandeweg wordt de winst van elke nieuwe verstrenging kleiner terwijl de economische kost voor de autogebruiker toeneemt. Dat er nog een positief effect op de luchtkwaliteit te verwachten is van een nieuwe verstrenging, dat ontkent Touring natuurlijk niet.
Anderzijds heeft de actuele aanwezigheid van de voertuigen die nu geviseerd worden door de geplande verstrenging, niet verhinderd dat de luchtkwaliteit in Brussel vandaag beter is dan zij ooit geweest is sinds de industrialisering van onze wereld. Deze opmerkelijke en snelle positieve evolutie zal zich sowieso verderzetten door onder meer de natuurlijke vervanging van oudere voertuigen, door de opkomst van elektrisch rijden, door betere isolatie van gebouwen en het gradueel afstappen van olie en gas voor het verwarmen ervan. Specifiek voor het wegverkeer kan ook het beperken van het aantal afgelegde kilometers en het bestrijden van files en stop&go-verkeer verder bijdragen tot schonere lucht. Een LEZ is dus lang niet de enige manier om het verkeer verder schoner te maken, zo betoogt Touring.
Kortom, de cijfers tonen aan dat de lage-emissiezone in Brussel op zijn minst een ernstige analyse en een evaluatie verdient. Daarom roept Touring de nieuwe bestuursploeg die momenteel gevormd wordt alvast op om dit punt mee te nemen in haar beleidsplan en zich niet zomaar te verbergen achter eerdere beslissingen en prognoses die inmiddels door een economische realiteit zijn ingehaald.
#Mobiliteit